🌲 1、简述
在高并发系统中,我们经常需要在保证有序性、可查询性以及插入/删除效率的前提下,对大量数据进行管理。这时,平衡二叉树(AVL Tree) 就是一个优秀的选择。
什么是平衡二叉树?
平衡二叉树(AVL Tree)是 带有平衡条件的二叉查找树,它保证 任意节点的左右子树高度差不超过1,从而维持整体的平衡性。
与普通的 BST(Binary Search Tree)相比,AVL 树具有更稳定的时间复杂度:
| 操作 | 平均时间复杂度 | 最坏时间复杂度 | 
|---|---|---|
| 查找 | O(log n) | O(log n) | 
| 插入 | O(log n) | O(log n) | 
| 删除 | O(log n) | O(log n) | 

2、AVL 树原理核心
当插入或删除节点导致某节点的平衡因子(左右子树高度差)变为 -2 或 +2 时,就需要进行旋转来维持平衡。旋转操作包括:
🔹  右旋(LL)
🔹  左旋(RR)
🔹  先左后右旋(LR)
🔹  先右后左旋(RL)
实践应用场景
🔹  🔍 缓存数据排序管理(按访问时间、优先级排序)
🔹  🧾 数据去重且有序插入(如日志系统)
🔹  🛍️ 电商商品推荐系统中的实时热度排序
🔹  🧠 人工智能中的启发式搜索(如 A)*
🔹  💼 数据库索引实现(如某些自研KV存储)
3、实践样例
这里是一个简单的 AVL 树实现,用于支持插入和中序遍历。
🔧 AVL 节点定义
class AVLNode {
    int key, height;
    AVLNode left, right;
    AVLNode(int key) {
        this.key = key;
        this.height = 1;
    }
}
🌲 AVL 树核心操作
public class AVLTree {
    private AVLNode root;
    // 获取高度
    private int height(AVLNode node) {
        return node == null ? 0 : node.height;
    }
    // 获取平衡因子
    private int getBalance(AVLNode node) {
        return node == null ? 0 : height(node.left) - height(node.right);
    }
    // 右旋
    private AVLNode rightRotate(AVLNode y) {
        AVLNode x = y.left;
        AVLNode T2 = x.right;
        x.right = y;
        y.left = T2;
        y.height = Math.max(height(y.left), height(y.right)) + 1;
        x.height = Math.max(height(x.left), height(x.right)) + 1;
        return x;
    }
    // 左旋
    private AVLNode leftRotate(AVLNode x) {
        AVLNode y = x.right;
        AVLNode T2 = y.left;
        y.left = x;
        x.right = T2;
        x.height = Math.max(height(x.left), height(x.right)) + 1;
        y.height = Math.max(height(y.left), height(y.right)) + 1;
        return y;
    }
    // 插入节点
    public AVLNode insert(AVLNode node, int key) {
        if (node == null) return new AVLNode(key);
        if (key < node.key)
            node.left = insert(node.left, key);
        else if (key > node.key)
            node.right = insert(node.right, key);
        else return node; // 不允许重复
        node.height = 1 + Math.max(height(node.left), height(node.right));
        int balance = getBalance(node);
        // 平衡调整
        if (balance > 1 && key < node.left.key) return rightRotate(node); // LL
        if (balance < -1 && key > node.right.key) return leftRotate(node); // RR
        if (balance > 1 && key > node.left.key) { // LR
            node.left = leftRotate(node.left);
            return rightRotate(node);
        }
        if (balance < -1 && key < node.right.key) { // RL
            node.right = rightRotate(node.right);
            return leftRotate(node);
        }
        return node;
    }
    public void add(int key) {
        root = insert(root, key);
    }
    // 中序遍历
    public void inorder(AVLNode node) {
        if (node != null) {
            inorder(node.left);
            System.out.print(node.key + " ");
            inorder(node.right);
        }
    }
    public void printTree() {
        inorder(root);
        System.out.println();
    }
}
🧪 测试代码
public class Main {
    public static void main(String[] args) {
        AVLTree avl = new AVLTree();
        int[] data = {10, 20, 30, 40, 50, 25};
        for (int num : data) {
            avl.add(num);
        }
        avl.printTree(); // 输出:10 20 25 30 40 50(已平衡)
    }
}
4、总结
| 特性 | 说明 | 
|---|---|
| 平衡性好 | 插入删除均可保持 O(log n) | 
| 自动旋转 | 无需手动维护结构 | 
| 支持排序 | 中序遍历天然有序 | 
| 缺点 | 实现复杂,频繁插入/删除性能略低于 B 树 | 
📌 实战建议:
🔹 若偏向范围查询和排序,AVL 非常合适;
🔹 若插入频繁并且并发高,可以考虑跳表、红黑树或基于链表的结构;
🔹 可用于构建 Java TreeMap 的底层模型、消息中间件的优先任务调度队列等。
如果你想实现 AVL 树的删除、范围查询、或结合 SpringBoot 做数据缓存自动清理功能,也可以继续告诉我,我可以为你写一个完整项目模板 😎